Theo Bộ Tài chính, việc xây dựng chuẩn mực kế toán công Việt Nam tạo ra môi trường pháp lý quan trọng cho lĩnh vực kế toán nhà nước, góp phần quản lý, quản trị ngày càng tốt hơn nền tài chính quốc gia cả tầm vĩ mô và vi mô.

Bộ trưởng Bộ Tài chính vừa ký ban hành Quyết định số 1299/QĐ/BTC phê duyệt đề án công bố hệ thống chuẩn mực kế toán công Việt Nam.

Thực trạng áp dụng

Theo đề án, hệ thống kế toán công của Việt Nam được tổ chức và thiết lập theo khung pháp lý của Luật Kế toán, nghị định hướng dẫn luật và các thông tư hướng dẫn chế độ kế toán của Bộ Tài chính. Hiện nay, các đơn vị kế toán trong lĩnh vực công có sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước (NSNN) áp dụng thống nhất hệ thống mục lục NSNN do Bộ Tài chính quy định. Bộ Tài chính chưa quy định hệ thống chuẩn mực kế toán công, các đơn vị thực hiện theo chế độ kế toán áp dụng cho từng đối tượng.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại trong quá trình thực hiện như: Hoạt động của các đơn vị trong lĩnh vực công rất đa dạng, tại nhiều đơn vị khác nhau; cơ chế tài chính theo định hướng cải cách ngày càng tiếp cận phương thức quản lý mới, dần dần nâng cao trách nhiệm của các đơn vị kế toán.

Theo quy định của Luật Kế toán 2015, các đơn vị kế toán thuộc khu vực nhà nước phải lập báo cáo tài chính, Kho bạc Nhà nước phải lập báo cáo tài chính nhà nước trình Quốc hội xem xét.

Thứ đến, kế toán các đơn vị hành chính, sự nghiệp công lập được xây dựng trên cơ sở kế toán doanh nghiệp theo phương pháp dồn tích nhưng trên thực tế chưa tách bạch được kế toán của 3 loại hoạt động phổ biến của đơn vị này: hoạt động hành chính quản lý nhà nước và hoạt động sự nghiệp không có thu; hoạt động sự nghiệp có thu; hoạt động sự nghiệp công lập tự đảm bảo kinh phí thường xuyên hoặc tự đảm bảo kinh phí thường xuyên và đầu tư.

Đánh giá chung, Việt Nam chưa ban hành chuẩn mực kế toán công đầy đủ, thống nhất quy định các nguyên tắc kế toán và phương pháp đánh giá một cách khoa học, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Để ban hành được hệ thống chuẩn mực kế toán công Việt Nam cần có sự hiểu biết đầy đủ về các chuẩn mực kế toán công quốc tế. Việc tổ chức thực hiện chuẩn mực kế toán công quốc tế tại Việt Nam cần có lộ trình phù hợp, đòi hỏi đồng bộ, thống nhất giữa các quy định có liên quan như Luật NSNN, cơ chế tài chính được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Lộ trình cụ thể

Theo đó, lộ trình áp dụng đề án từ năm 2019 đến năm 2024, Bộ Tài chính chuẩn bị các điều kiện cần thiết triển khai thực hiện đề án theo từng giai đoạn.

Sau khi đề án được ban hành, đến tháng 12/2019 thành lập ban soạn thảo, tổ biên tập chuẩn mực kế toán công Việt Nam. Từ năm 2020 đến năm 2024, nghiên cứu, xây dựng, ban hành và công bố các chuẩn mực kế toán công Việt Nam theo lộ trình: đợt 1: thực hiện từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020; đợt 2 thực hiện từ tháng 1/2021 đến tháng 12/2021; đợt 3 từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2022; đợt 4 từ tháng 1/2023 đến tháng 12/2023. Các đợt còn lại, thời gian thực hiện từ tháng 1/2014.

Sau khi ban hành được 21 chuẩn mực kế toán công Việt Nam, Bộ Tài chính sẽ tổng kết, đánh giá và lựa chọn các chuẩn mực còn lại trong các giai đoạn tiếp theo phù hợp với cơ chế, chính sách trong khu vực công được sửa đổi, bổ sung đồng bộ, phù hợp với các nguyên tắc của chuẩn mực.

Trường hợp cơ chế chính sách tài chính, ngân sách không điều chỉnh phù hợp, cần xác định rõ các nội dung không áp dụng theo chuẩn mực kế toán công quốc tế.

Trong các đợt còn lại sẽ ban hành các chuẩn mực có những khác biệt lớn, cần được nghiên cứu để áp dụng khi có đủ điều kiện để giải quyết sự khác biệt với kinh tế Việt Nam.

Quyết định có hiệu lực từ ngày 31/7/2019./.