Trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, nguồn vốn của doanh nghiệp thường được đảm bảo bằng cách vay ngân hàng và trả lãi định kỳ. Ngân hàng có nhiều mức vay vốn và lãi suất khác nhau tùy theo nhu cầu của từng doanh nghiệp. Trong đó, mức lãi suất có thể chia thành hai loại là lãi suất cố định và lãi suất suất thả nổi. Lãi suất cố định có lẽ là khái niệm quen thuộc với hầu hết mọi người vậy còn lãi suất thả nổi là gì? Bài viết này, Tam Khoa sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này nhé.
Tham gia nhóm Trao đổi – chia sẻ tin tức kế toán cùng chúng tôi để xem thêm nhiều tài liệu và kiến thức kế toán hay nhé.
Khái niệm lãi suất cố định và lãi suất thả nổi
Lãi suất cố định là gì?
Có thể hiểu lãi suất cố định là mức lãi suất người đi vay phải trả vào mỗi kỳ trả lãi trong suốt thời hạn mà hợp đồng vay vốn diễn ra. Mức lãi suất này được ấn định rõ ràng giữa bên cho vay vốn và người vay vốn bắt đầu từ thời hạn ký kết hợp đồng cho vay và sẽ không thay đổi cho đến khi thời hạn hợp đồng kết thúc. Tỷ lệ lãi suất không thay đổi trong suốt quá trình vay vốn và không bị ảnh hưởng bởi các biến động về lãi suất trên thị trường.
Lãi suất thả nổi là gì?
Trái ngược với tính ổn định của lãi suất cố định, lãi suất thả nổi là một loại lãi suất không cố định và dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các biến động của lãi suất trên thị trường. Biến động của lãi suất có thể dựa trên lãi suất tham chiếu và chỉ số lạm phát hoặc một số điều kiện khác tùy thuộc vào quy định và chính sách của từng ngân hàng.
Chu kỳ điều chỉnh mức lãi suất của lãi suất thả nổi thường diễn ra khoảng 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần. Lãi suất thả nổi có thể cao hoặc thấp hơn lãi suất cố định tùy theo từng thời kỳ và biến động của thị trường tài chính. Mức điều chỉnh lãi suất và kỳ hạn thay đổi phải dựa trên sự thỏa thuận giữa ngân hàng/tổ chức tín dụng với người vay, được ghi rõ trên hợp đồng. Khi có nhu cầu vay vốn với lãi suất thả nổi, bạn nên tìm hiểu kỹ những thông tin liên quan đến nó.
Các yếu tố tác động đến mức lãi suất thả nổi?
Mức thay đổi lãi suất thả nổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Lãi suất cơ bản: thường là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ đến mức lãi suất chính mà Ngân hàng Trung ương của một quốc gia áp dụng trong quá trình điều hành chính sách tiền tệ. Mức lãi suất cơ bản có thể tác động lên lãi suất mà các ngân hàng thương mại sử dụng khi cung cấp vay cho cá nhân và doanh nghiệp. Khi lãi suất cơ bản tăng, các ngân hàng có thể có xu hướng tăng lãi suất cho vay của họ, làm tăng chi phí vay và thường xuyên làm giảm hoạt động kinh tế.
- Lạm phát: Mức lạm phát cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lãi suất thả nổi. Nếu lạm phát tăng cao, Ngân hàng Trung ương có thể tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát và bảo toàn giá trị của đồng tiền.
- Tình hình kinh tế chung: Nếu kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, ngân hàng có thể tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát và duy trì ổn định kinh tế. Ngược lại, trong thời kỳ suy thoái kinh tế, Ngân hàng Trung ương có thể giảm lãi suất để kích thích hoạt động kinh tế.
- Tình hình thị trường tài chính: Các biến động trên thị trường tài chính, chẳng hạn như biến động tỷ giá hối đoái và giá trị chứng khoán, cũng có thể tác động đến lãi suất thả nổi.
- Nhu cầu về vốn: Khi nhu cầu về vốn tăng lên, lãi suất thả nổi cũng có thể tăng lên.
So sánh lãi suất cố định và lãi suất thả nổi
| Chỉ tiêu so sánh |
Lãi suất cố định |
Lãi suất thả nổi |
| Bản chất | Lãi suất ấn định ở một mức cụ thể trong suốt thời gian vay | Lãi suất không cố định, thay đổi theo từng kỳ (thường là 3 tháng hoặc 6 tháng) |
| Nội dung quy định trong hợp đồng | Ghi rõ trong hợp đồng vay về mức lãi suất | Mức điều chỉnh, kỳ hạn điều chỉnh theo thỏa thuận giữa hai bên và được ghi rõ trong hợp đồng |
| Chịu tác động của lãi suất thị trường | Không chịu tác động | Chịu tác động |
| Cơ sở tính lãi | Thông thường dựa trên lãi suất thị trường, tại thời điểm ký hợp đồng | Dựa trên lãi suất tham chiếu hoặc các chỉ số lạm phát, ngân hàng sẽ đưa ra mức lãi mới |
| Thời gian vay | Thường ngắn hạn | Thường trung và dài hạn |
| Tính toán số tiền lãi phải chi trả | Có thể tính toán được, do lãi suất được cố định suốt thời gian vay. | Không thể tính toán được, do lãi suất được thay đổi theo kỳ. |
| Lãi suất thị trường giảm | Không nhận được lợi ích, do số tiền lãi được cố định trong suốt quá trình vay | Có lợi vì số tiền đóng lãi thấp hơn |
| Lãi suất thị trường tăng | Không bị thiệt hại, do số tiền lãi được cố định trong suốt quá trình vay | Bị thiệt khi vì số tiền đóng lãi cao hơn |
Ưu, nhược điểm của lãi suất thả nổi
Dưới đây là một ưu và nhược điểm của lãi suất thả nổi giúp bạn góp phần quyết định có nên vay vốn với mức lãi suất này hay không.
Ưu điểm
- Khi lãi suất thị trường biến động giảm thì số tiền lãi khách hàng thanh toán cho ngân hàng trong kỳ điều chỉnh sẽ thấp hơn.
- Khả năng tiết kiệm chi phí: Lãi suất thả nổi thường có mức lãi suất cơ sở thấp hơn so với lãi suất cố định, do đó giúp người vay tiết kiệm chi phí trả lãi.
- Tính minh bạch: Lãi suất thả nổi thường được tính dựa trên lãi suất tham chiếu và biên độ lãi suất được quy định trong hợp đồng tín dụng, giúp cho người vay dễ dàng hiểu và đánh giá được chi phí của khoản vay.
- Giúp tăng khả năng vay tiền: Vì lãi suất thả nổi thường có mức lãi suất cơ sở thấp hơn so với lãi suất cố định, do đó giúp tăng khả năng vay tiền của người vay.
- Chống lạm phát: Trong tình hình tăng lạm phát, lãi suất thả nổi có thể điều chỉnh tăng theo để bảo vệ giá trị của khoản vay hoặc đầu tư. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và duy trì cân bằng trong điều kiện kinh tế không ổn định.
- Phù hợp với ngắn hạn: Lãi suất thả nổi thường được áp dụng cho khoản vay ngắn hạn. Việc sử dụng lãi suất thả nổi cho khoản vay ngắn hạn giúp đảm bảo tính phù hợp và linh hoạt với tình hình tài chính ngắn hạn.
Nhược điểm
Mặc dù lãi suất thả nổi mang đến một số ưu điểm như khả năng thích ứng với biến động thị trường và tính linh hoạt, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm:
- Không ổn định: Mức lãi suất thả nổi có thể biến đổi theo thời gian, dẫn đến sự thay đổi trong mức trả lãi hàng tháng. Điều này gây ra tình trạng không ổn định cho người vay và những người liên quan đến lãi suất thả nổi.
- Rủi ro tài chính: Với lãi suất thả nổi, mức lãi suất có thể tăng đột ngột trong trường hợp thị trường lãi suất bị tăng cao. Điều này có thể dẫn đến mức trả lãi gia tăng đáng kể, gây khó khăn về tài chính cho người vay và những người có đầu tư liên quan.
- Khó dự đoán: Dự đoán và tiên đoán biến động của lãi suất thả nổi là một nhiệm vụ khó khăn. Người vay và những người liên quan cần đánh giá và chịu đựng rủi ro từ sự không chắc chắn về tương lai của lãi suất.
- Phụ thuộc vào thị trường: Lãi suất thả nổi liên quan đến các chỉ số thị trường và lãi suất tham chiếu. Điều này đồng nghĩa với việc mức lãi suất thả nổi chịu ảnh hưởng từ sự biến đổi của thị trường tài chính và quyết định của các cơ quan quản lý.
- Khó điều chỉnh ngân sách: Do lãi suất thả nổi biến đổi, việc dự tính và điều chỉnh ngân sách cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức trở nên khó khăn. Mức trả lãi không đều khiến việc lập kế hoạch và quản lý tài chính trở nên phức tạp hơn.
Cách tính lãi suất thả nổi
Công thức tính lãi suất thả nổi được tính như sau:
Lãi suất thả nổi = Lãi suất cơ sở + Biên độ lãi suất
Trong đó:
- Lãi suất cơ sở hay còn gọi là lãi suất tham chiếu, là loại lãi suất được dùng làm cơ sở điều chỉnh mức lãi suất thả nổi thường phụ thuộc vào thời gian vay vốn.
- Biên độ lãi suất sẽ được quy định cụ thể trong hợp đồng tín dụng.
- Đối với mỗi khoản vay, thông thường lãi suất sẽ được cố định trong một khoảng thời gian nhất định, sau đó sẽ được áp dụng lãi suất thả nổi.
Cách tính lãi vay theo lãi suất thả nổi:
Lãi vay hàng tháng sau kỳ điều chỉnh = Dư nợ vay * lãi suất thả nổi (tháng)
Ví dụ về lãi suất thả nổi:
Giả sử: Anh A vay thế chấp 100.000.000 VNĐ, thời hạn 1 năm với lãi suất thả nổi, biên độ lãi suất là 0,2%/tháng.
- Từ tháng 1 đến tháng 3, lãi suất cơ sở là 0,6 %/tháng nên lãi suất thả nổi là 0,6 + 0,2 = 0,8 %/tháng. Số tiền lãi mỗi tháng trong thời gian này là 100.000.000 x 0,8% = 800.000 VNĐ
- Từ tháng 3 đến tháng 6 lãi suất cơ sở là 1 %/tháng nên lãi suất thả nổi là 1 + 0,2 = 1,2 %/ tháng. Số tiền lãi mỗi tháng trong thời gian này là 100.000.000 x 1,2% = 1.200.000 VNĐ
- Từ tháng 6 đến tháng 9, lãi suất cơ sở là 0,8 %/tháng nên lãi suất thả nổi là 0,8 + 0,2 = 1 %/ tháng. Số tiền lãi mỗi tháng trong thời gian này là 100.000.000 x 1% = 1.000.000 VNĐ
Có nên vay vốn doanh nghiệp với lãi suất thả nổi không?
Lãi suất thả nổi tuy là lãi suất dễ biến động nhưng nó cũng có những ưu điểm và nhược điểm nhất định, tùy vào mục đích, kế hoạch và nhu cầu của doanh nghiệp mà tận dụng những ưu và nhược điểm đó để tối ưu hiệu quả vay vốn.
Lãi suất thả nổi thường phù hợp với loại hình vay vốn ngắn hạn, bạn sẽ được cung cấp một mức lãi suất khởi điểm khá ‘ưu đãi’ và lãi suất thường không có nhiều thay đổi đáng kể trong thời gian ngắn.
Còn nếu doanh nghiệp của bạn đang có dự định thực hiện một khoản vay với thời gian trả lãi dài hạn thì nên chọn hình thức vay trả lãi cố định vì như vậy sẽ đảm bảo được tính ổn định của lãi suất, mức trả lãi cũng như dễ kiểm soát các kế hoạch đầu tư, tài chính của doanh nghiệp.
Kết luận
Vậy là trên đây Tam Khoa đã mang đến cho bạn các thông tin cần thiết, qua bài viết trên chắc hẳn bạn cũng đã hiểu thêm về lãi suất thả nổi là gì. Mong là bài viết đã có thể giúp ích được nhiều cho bạn. Nếu bạn còn có thắc mắc nào khác thì hãy liên hệ ngay cho chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn và giải đáp nhanh nhé.
Tam Khoa hiện đang cung cấp các giải pháp phần mềm tự động hạch toán và phần mềm kế toán có thể tự động đọc và lấy dữ liệu từ hóa đơn điện tử có sẵn, tự động hạch toán các nghiệp vụ chỉ với 1 CLICK đồng thời tự động đồng bộ sang phần mềm kế toán để bạn dễ dàng thực hiện kết toán, lập các báo cáo tài chính và thực hiện kết chuyển số liệu cuối kỳ. Hãy liên hệ ngay cho chúng tôi trong hôm nay để được tư vấn và nhận các ưu đãi cực khủng nhé.
